آسانسور از قطعات و بخش های مختلفی تشکیل شده است که یکی از آنها تابلو فرمان آسانسور می باشد. اما تابلو فرمان آسانسور چیست؟
یکی از مهم ترین بخش های الکتریکی و کنترلی آسانسور می باشد که می توان آنرا مرکز پردازش سیستم دانست و شامل مدارفرمان،ریزپردازنده و قطعات الکترونیکی است که و ظیفه کنترل حرکت کابین و نیز اعلام وضعیت های مختلف را برعهده دارد.
این بخش از آسانسور از حساسیت بالایی برخوردار بوده به طوری که کوچکترین بی دقتی در نصب آن سبب اخلال در عملکرد آسانسور می شود.
انواع تابلو فرمان آسانسور
تابلو فرمان ها دو دسته اند:
1- دو سرعته(AC2)
2- تک سرعته(3vf)
هر کدام از این تابلو فرمان ها باید حتما موتور گیرلس یا گیربکس مخصوص خود را داشته باشد؛به این صورت که تابلوفرمان های دو سرعته نیازمند موتور آسانسوری است که دارای دور کند و تند باشد و نیز تابلوفرمان های تک سرعته نیازمند آسانسوری است که تنها دارای یک دور سرعت باشد.
از نگاهی دیگر تابلو فرمان ها به سه تقسیم می شوند:
1- تابلو فرمانی که در آسانسورهای دو سرعته مورد استفاده قرار میگیرد.
2- تابلو فرمان به همراه درایو کنترل سرعت که در آسانسورهای یک سرعته مورد استفاده قرار میگیرد.
3- تابلوفرمان با سیستم خروج اضطراری یا نجات اضطراری که درهنگام قطع برق باعث می شود کابین به نزدیکترین طبقه آمده و در طول مسیر توقف نداشته باشد.
تابلو فرمان آسانسور دو سرعته
در آسانسورهایی که با تابلو فرمان دو سرعته کار می کنند، از موتور هایی استفاده می شود که دارای دو سیم پیچ بوده و لذا قادر به حرکت در دو سرعت مختلف هستند. نحوه عملکرد آن بدین صورت است که هنگام حرکت از حالت سکون، موتور با دور تند شروع به حرکت کرده و در زمان کوتاهی به سرعت مورد نظر (معمولا یک متر بر ثانیه) می رسد، و هنگام نزدیک شدن به سطح طبقه مورد نظر، به یکباره با تغییر دور موتور، سرعت آسانسور کاهش یافته (معمولا به نصف مقدار قبلی) و در مرحله بعد سرعت به صفر می رسد.
با توجه به این توضیحات واضح است که با تغییر سرعت ناگهانی موتور، کابین آسانسور هنگام شروع به حرکت و توقف، جابجایی های ناگهانی خواهد داشت که این حالت مطلوب نبوده و حتی الامکان باید سعی نمود تا از این مشکل جلوگیری کرد. ضمنا با توجه به اینکه در این روش موتور آسانسور به طور مستقیم راه اندازی می شود، جریان راه اندازی ۵ تا ۷ برابر جریان نامی از سیم پیچ موتور عبور خواهد کرد که ضمن کاهش عمر موتور، مصرف برق آسانسور را افزایش خواهد داد.
تابلو فرمان آسانسور تک سرعته (3vf)
درایو یا کنترل دور موتور دستگاهی الکترونیکی است که می تواند با تغییر سطح ولتاژ و فرکانس، شرایط مطلوب جهت راه اندازی موتورها را فراهم کند و قابلیت تغییر سرعت و گشتاور را در موتور ایجاد کند. در تابلو فرمان های درایو دار، با استفاده از یک دستگاه کنترل دور موتور (اینورتر) می توان شرایط مطلوب راه اندازی را ایجاد کرده و موتور آسانسور را به صورت نرم راه اندازی کرد.
این درایو ها با تنظیم ولتاژ و فرکانس این امکان را ایجاد می کنند تا موتور به یکباره از سرعت صفر به سرعت نامی نرسد، بلکه با دور آهسته شروع به حرکت کرده و با افزایش تدریجی ولتاژ به سرعت نامی خود برسد. در سیستم هایی که تابلو فرمان توسط درایو کنترل می شود، دیگر با مشکل ضربه و تکان های ناگهانی کابین مواجه نخواهیم بود.
مطالعه توضیحات کاملتر درباره درایو آسانسور را به شما توصیه میکنیم.
مقایسه تابلو فرمان های تک سرعته و دو سرعته
1 – در تابلو های دوسرعته به دلیل حرکت و توقف ناگهانی موتور آسانسور، ضربه های ناگهانی به کابین وارد خواهد شد؛ این موضوع جدا از اینکه شرایط بدی را برای مسافران ایجاد می کند، با ضربه های ناگهانی وارد شده به موتور، باعث کاهش طول عمر آن خواهد شد. این تنش های مکانیکی می تواند طول عمر موتور را به نصف کاهش دهد؛ در حالیکه در تابلو های درایو دار، با راه اندازی نرم موتور توسط درایو،کابین به هنگام حرکت هیچ تکانی نخواهد داشت و سرعت آن با شیب ملایم افزایش خواهد یافت؛ لذا موتور در شرایطی ایده آل عمل می کند و طول عمر عادی خود را خواهد داشت.
2- با توجه به جریان راه اندازی بالای موتور ها، در تابلو های دوسرعته با توجه به اینکه سیستمی برای محدود کردن این جریان وجود ندارد، در هنگام حرکت، موتور جریان بالایی از شبکه کشیده که این مسئله مشکلاتی را به وجود خواهد آورد از قبیل: جریان بالای راه اندازی که از سیم پیچ موتور عبور می کند، باعث گرم شدن سیم پیچ و کاهش یافتن عمر موتور به مرور زمان خواهد شد.
همچنین با توجه با اینکه آسانسور دائما در حال حرکت و توقف است، این جریان بالا به هنگام راه اندازی منجر به افزایش مصرف برق آسانسور خواهد شد. جریان راه اندازی بالا هنگام شروع به حرکت، باعث نوسان ناگهانی ولتاژ شده و سایر مصرف کننده ها را تحت تاثیر قرار می دهد؛ در حالیکه در سوی دیگر درایو ها با تنظیم ولتاژ و فرکانس، جریان راه اندازی را محدود کرده و از تاثیرات منفی ناشی از جریان راه اندازی بالا جلوگیری می کنند.
3- مورد دیگری که میان این دو نوع تابلو فرمان تفاوت ایجاد می کند، سطح تراز کف کابین است. در تابلو فرمان دوسرعته، از آن جایی که سیستمی جهت تشخیص میزان بار وارده به موتور و تشخیص موقعیت آن وجود ندارد، سطح کف آسانسور نسبت به طبقات، با تغییر بار قرار داشته روی آن(تعداد افراد کابین) تغییر می کند؛ اما در سیستم های درایودار، درایو با فیدبک گرفتن از موتور، سطح ایده آل جهت توقف آسانسور را تعیین کرده و در هر حالتی هم سطح با طبقات قرار خواهد گرفت.
4- در آسانسورهای دو سرعته به دلیل تغییر سرعت موتور و همچنین باز و بسته شدن کنتاکت های کنتاکتور، آلودگی صوتی زیادی ایجاد خواهد شد در حالیکه که با استفاده از تابلوهای درایودار، تغییر دور به صورت پله ای وجود نخواهد داشت و صداهای ناشی از کارکرد موتور به حداقل خواهد رسید.
5- نوع موتور استفاده شده در این دو سیستم با یکدیگر متفاوت است. در سیستم دوسرعته برای ایجاد دو سرعت مختلف از موتورهای با دو سیم پیچی استفاده می شود؛ اما در سیستم های 3vf معمولا از موتورهای با همین نام که برای این کار طراحی شده اند و فقط دارای یک سیم پیچی(و در نتیجه یک سرعت نامی) هستند، استفاده می شود. این موتورها معمولا دارای شفت انکودر جهت تشخیص موقعیت آسانسور هستند.
6-در مورد هزینه راه اندازی این دو سیستم ها باید گفت که سیستم 3vf با توجه به وجود دستگاه اینورتر و قابلیت هایی که در اختیار کاربران قرار خواهد داد، هزینه اولیه بالاتری نسبت به سیستم دو سرعته خواهد داشت؛ اما باید این نکته را در نظر داشت که سیستم 3vf با بهینه سازی مصرف انرژی، قادر به صرفه جویی مصرف انرژی به میزان %۵۰ است؛ ضمن اینکه سیستم های 3vf استهلاک کمتری داشته و از نظر سرویس و نگهداری کم هزینه تر هستند که با در نظر گرفتن این موارد می توان اطمینان داشت که هزینه اولیه پرداخت شده برای این سیستم ظرف مدت کوتاهی جبران خواهد شد.
وظایف تابلو فرمان آسانسور
1-کنترل جهت حرکت و سرعت موتور اصلی
2-پردازش درخواست ها از کابین و طبقات آسانسور
3-کنترل تجهیزات الکتریکی مثل ترمزها،سوئیچ ها،درب کابین و …
4-پاسخ گویی و پردازش درخواست های الکتریکی بخش های مخلف آسانسور
5-حفاظت الکتریکی از تجهیزات آسانسور
6-تشخیص وضعیت ها و موقعیت کابین در هر لحظه
7-نظارت دقیق بر حرکت کابین آسانسور و حفظ ایمنی های لازم
اجزای تابلو فرمان آسانسور
تابلو فرمان ها از اجزای زیر تشکیل شده است:
1-برد اصلی (IMC)
2-برد I/O( تنظیم شده جهت طبقات و نمایش طبقه )
3-برد کابین (CAB)
4-برد تغذیه و شارژ باطری (IPS)
5-برد کنترل بار و فاز (LPC)
6-ترمینال ها
7-منبع تغذیه
8-فیوز ها
9-جعبه رویزیون که معولا بر روی کابین نصب می شود.
انتخاب تابلو فرمان مطمئن
یکی از نکات قابل ملاحظه در انتخاب نوع تابلو فرمان آسانسور کیفیت قطعات به کار رفته در آن مثل درایو است که با انتخاب تابلو فرمانی که درایو یاسکاوا دارد می توان به رضایتی مطلوب رسید.
نتیجه گیری
در مجموع با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، استفاده از تجهیزات و ادوات الکترونیک قدرت روز به روز گسترده تر می شود، به طوریکه امروزه شاهد آن هستیم که در بخش های مختلف مسکونی، صنعتی، تجاری و به طور کلی هر واحدی که در آن یک موتور الکتریکی در حال کار است، از دستگاه کنترل دور موتور استفاده خواهد شد و می توان آن را جایگزین خوبی برای روش های قدیمی دانست.
شاید این تجهیزات اندکی نسبت به تکنولوژی های رایج در گذشته قیمت بالاتری داشته باشند، اما قابلیت ها و مزایایی که استفاده از این تجهیزات ایجاد خواهد کرد، کاربرد آن ها را چه از لحظ فنی و چه از لحاظ اقتصادی توجیه خواهد کرد.
